Nguồn gốc Chondrit

Chondrit hình thành khi nhiều loại bụi và hạt nhỏ vũ trụ tụ lại tạo thành các tiểu hành tinh trong hệ Mặt trời cổ xưa. Kích thước nhỏ dẫn đến không có sự tan chảy hay biến thái, tức là không có sự nguội đi và phân ra các lớp có trạng thái lý - hóa khác nhau như Trái đất. Nhờ đó phép định tuổi theo 206Pb/204Pb cho chondrit cho ra tuổi 4566,6 ± 1,0 Ma (triệu năm) [5], phù hợp với các kết quả định tuổi khác. Dấu hiệu về tuổi thể hiện trong một thực tế rằng mức phổ biến của các nguyên tố không ổn định trong chondrit tương tự như tìm thấy trong khí quyển Mặt trời và các ngôi sao khác trong Ngân hà của chúng ta [6].

Chondrit có thành phần khoáng vật chủ yếu là olivin, pyroxenplagiocla, nhưng cũng có thể (trừ trong chondrit cacbon) có kim loại niken, sắt, và sulfua sắt (troilit hay cuội sắt). Một trong những đặc điểm của chúng là sự hiện diện của chondrule, là hạt tròn silicat được hình thành với các khoáng vật khác nhau, thông thường chiếm từ 20% đến 80% theo thể tích của một chondrit [7]. Các vẫn thạch sắt có hàm lượng sắt và niken thấp có thể biến dị ra chondrit. Vẫn thạch không kim loại khác, là á chondrit (achondrite), là loại thiếu chondrule, được thành tạo gần đây hơn, ví dụ mảnh vỡ do va chạm của tiểu hành tinh từng có nhân lỏng [8].

Mặc dù nội nhiệt không làm các tiểu hành tinh chondrit trở nên đủ nóng để tan chảy, song rất nhiều trong số đó vẫn có thời kỳ đạt nhiệt độ đủ cao dẫn đến quá trình biến chất đá. Các nguồn nội nhiệt rất có thể là năng lượng do phân rã các đồng vị phóng xạ đã có mặt trong hệ Mặt trời lúc mới hình thành, song có chu kỳ bán rã ngắn (cỡ dưới một vài triệu năm), đặc biệt là các đồng vị 26Al và 60Fe. Số khác thì chứa một lượng nước đáng kể, tạo ra đá ngậm nước và có trường hợp hình thành được lớp sét.

Sau cùng, sự va chạm giữa hai tiểu hành tinh xảy ra, dẫn đến vỡ, có thể kèm xước. Nhiệt và áp suất sinh ra do va chạm tạo ra nóng chảy cục bộ, và hình thành các khoáng vật áp suất cao. Các mảnh vỡ tung ra các hướng khác với quỹ đạo vốn có, đi về những nơi như Trái đất.

Liên quan

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Chondrit http://axxon.com.ar/not/186/c-1861106.htm http://www.meteorites.com.au/collection/chondrites... http://www.solarviews.com/span/meteor.htm http://digitalcommons.library.arizona.edu/holdings... http://adsabs.harvard.edu/abs/1988AREPS..16...53W http://adsabs.harvard.edu/abs/1995Metic..30..113B http://adsabs.harvard.edu/abs/2007M&PS...42.1043F http://www.psrd.hawaii.edu/Archive/Archive-Meteori... http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=10... http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php?code=50...